1. 1.Effen het pad
   

- wat vaak mensenprobleem lijkt is vaak een situatieprobleem

- situatie veranderen, niet mens proberen te veranderen

Pas de omgeving aan

1. -fundamentele toewijzingsfout (Lee Ross): systematisch situatie factoren negeren
   

2. -makkelijker maken van juiste dingen, moeilijker maken van verkeerde dingen
   

3. -bijv. hesjes verpleegkundigen bij toedienen medicatie, spreekuur bij projecten
   

4. -bijv. eet van kleinere borden, gebruiker kleinere glazen etc.
   

5. -zorg ervoor dat slecht gedrag niet meer mogelijk is
   

6. -vb. gebruik van Haddon matrix bij veiligheidsverhoging risicobeperking
   

Cultiveer gewoontes

1. -mensen zijn ongelooflijk gevoelig voor omgeving en cultuur om zich heen - gedrag is besmettelijk
   

2. -gewoontes vaak gekoppeld aan omgeving: pas omgeving aan
   

3. -vraag mensen vooraf wat ze waar wanneer gaan doen = creeer actieprikkels - specifiek & concreet
   

4. -gebruik een checklist: beschermen tegen overmoed.
   

Verzamel de troepen

1. -in onduidelijke situaties kijken we altijd hoe we ons moeten gedragen = kuddegedrag
   

2. -groepsgedrag is besmettelijk
   

3. -voorbeelden: BOB, Fatika etc.
   

4. -skatende apen, “what Shamu taught me about a happy marriage” - Amy Sutherland
   

2. 2.Motiveer de Olifant
   

- hart - emotionele kant - Olifant - genot op kortere termijn

1. -liefde, mededogen, sympathie, loyaliteit
   

2. -zorgt voor energie
   

Vind het gevoel

1. -volgorde verandering “zie - voel - verander” NIET: analyseer - denk - verander
   

- leg bewijs neer waarbij je iets voelt: laat het zien

- gedrag verander je niet met powerpoint, grafieken, citaten

- voorbeelden: 472 Handschoenen op tafel, gekleurde M&Ms iMac kopen

- mensen zijn slechte zelfbeoordelaars: positieve illusie: we schatten onszelf altijd beter in

1. -negatieve emoties creeeren (angst etc.)  werkt niet voor lange termijn doelen
   

Verklein de verandering

1. -motiverender om al gedeeltelijk klaar te zijn met langere reis dan aan begin te staan van korter
   

2. -“stempels zetten op kaart autowasstraat” je hebt al twee stempels: lat lagere leggen om Olifant in beweging te krijgen
   

3. -huis “minder vies” maken in plaats van “schoon maken”
   

4. -Voorbeeld: Schuldsneeuwbal: maak lijst schulden van klein naar groot, begin met aflossen van kleinste
   

- maak van mijlpalen hectometer paaltjes!  maak van een “Olifant een mug” “het zijn de kleine dingen die het doen”

- maak “wondermeetlat” om kleine successen te meten: 0 tm 10 (wonder)

1. -wat is de volgende actie?
   

2. - sneeuwbaleffect creeren
   

Laat je mensen groeien

1. -consequentie beslissingsmodel (economisch model): opbrengsten/kosten plus/min afwegen en keuze maken
   

2. -identiteit beslissingsmodel: wie ben ik? wat voor een soort situatie is dit? “betrokken burger” - “expert”
   

3. -voorbeeld: blikkenfabriek “Brasilata” in Brazilie - technici werden “uitvinders”, “innovatiecontracten”
   

4. -“houd mensen een jas voor, waarin ze zichzelf herkennen die ze aan willen trekken”
   

5. -schep de verwachting van mislukking
   

6. -2 type mensen
   

7. -(1) onbeweeglijke mentaliteit: kennis is statisch = labrador
   

8. -(2) groeimentaliteit: capaciteiten zijn als spieren en te trainen = poedel: risico’s nemen, lange termijn visie hanteren, feedback accepteren
   

9. -echte verandering 3 stappen vooruit, 2 terug (“doe een stapje naar voren en een stapje terug”)
   

10. -vallen = leren, vallen is niet mislukken
    

3. 3.Stuur de Berijder aan
   

- hoofd - rationele kant - Berijder - resultaten langere termijn- zorgt voor planning en richting

1. -planning, zelfbeheersing, controle, wilskracht
   

2. -zelfbeheersing is geen onuitputtelijke bron: vaak geen luiheid maar uitputting bij verandering
   

- wat vaak lijkt op weerstand is vaak gebrek aan duidelijkheid: richting kristalhelder aangeven

Vind lichtpuntjes: flitsen van succes

1. -vind de lichtpuntjes “succesverhalen” om na te doen.
   

2. -Reactie vaak: onze situatie is ingewikkelder. Hun ideeen werken hier niet. Andere kant: te veel problemen in kaart brengen: “analyse verlamming”
   

3. -klassieke psychotherapie (archeologie) vs oplossingsgerichte pyschotherapie
   

4. -Wondervraag: wat zou je doen als je na een wonder of nacht slapen, je probleem er niet meer is...?
   

5. -Uitzonderingsvraag: Wanneer zag je voor het laatst iets van het wonder?
   

6. -Wat werkt? Hoe kunnen we daar meer van doen? Onderzoek en kloon successen
   

7. -vs Wat is er kapot? Hoe gaan we het maken? (probleemgericht)
   

8. -Mensen hebben voorliefde voor negatieve. Slecht is sterker dan goed. Vb. 62% woorden in Engels: negatief. 38% positief
   

- Groot probleem -> reeks kleine oplossingen, geen grote oplossing

- Een verandering is geen gebeurtenis, het is een proces. Beloon, geef complimenten stapje voor stapje.

Schrijf de cruciale acties voor

1. -Beslissingsverlamming: meer opties, zelfs goede, kunnen ons verstenen
   

2. -Bekendste weg is altijd status-quo
   

3. -Verkeerde voorbeeld: Voedsel pyramide: “Ik begrijp dit gedoe niet”. Voorkom dat concepten hopeloos ver van belevingswereld liggen verwijderd.
   

4. -Zorg dat je specifiek en concreet bent. Geef het “handjes en voetjes” Doe het voor “Talk you walk”
   

5. -Creeer duidelijkheid! Kristalheldere instructies
   

Wijs naar de eindbestemming

1. -stel een GSGD - Groot, Stoer, Gedurfd Doel -> overdonderend - > BHAG Big Hairy Audacious Goals
   

2. -ansichtkaart van een meeslepende, insprirerende eindbestemming
   

3. -SMART doelstellingen: wekken geen emotie op, bij verandering: geen SMART doelen gebruiken
   

4. -grote veranderingen kunnen beginnen met kleine stapjes = verklein de verandering
   

5. -we zijn allemaal advocaten die de mazen van de wet onderzoeken als het gaat om zelfsbeheersing
   

- Z/W doelen zodat je geen rationalisatie kan maken. Vb. BP “geen droge gaten aanboren”

- zorg voor een sterk begin en een sterk einde en kom in beweging